Ivermectin, lek koji ima široku primenu u veterini i tretiranju parazitskih bolesti, i dalje izaziva kontraverze širom sveta, budući da ga mnogi koriste na svoju ruku u lečenju, ali i prevenciji covid 19. Američki Centra za kontrolu i prevenciju bolesti zbog ove pojave nedavno je ponovo upozorio medicinske radnike o povećanoj upotrebi ovog leka. Istraživanja se rade, a prema novom izveštaju međunarodne nezavisne Cochrane mrežе istraživača koja objedinjuje medicinska istraživanja i daje smernice o kliničkoj praksi, za sada dostupni naučni dokazi i dalje ne podržavaju upotrebu Ivermectina van konteksta kliničkih ispitivanja.
Više novih istraživanja tvrdi isto – upotreba ivermectina se ne preporučuje
Pregled Cochrane grupe potvrđuje savete medicinskih istraživača da se ovaj lek apsolutno ne sme koristiti protiv bilo koje humane bolesti, van kliničkih ispitivanja, dok je studija, čiji su rezultati potvrdili da je postoje blagotvorni efekti na neke pacijente, povučena nakon navoda o manipulaciji podacima.
Ivermectin je bio predmet brojnih dezinformacija tokom pandemije, što je navelo više zdravstvenih organizacija i jednog od proizvođača lekova da izdaju upozorenja da nema dovoljno dokaza koji bi preporučili njegovu upotrebu za covid 19. U novim izveštajima, istraživači u Nemačkoj i Velikoj Britaniji pregledali su obimnu literaturu o ivermectinu i došli uglavnom do istog zaključka.
– Na osnovu trenutnih dokaza, i dalje smo nesigurni u pogledu efikasnosti i bezbednosti ivermectina koji se koristi za lečenje ili prevenciju u slučajevima covid 19 infekcije – objavljeno je, uz napomenu da su dostupne studije malog obima i upitnog kvaliteta.
Šta izaziva zabunu
Paul Garner, urednik Cochrane grupe za zarazne bolesti, smatra da zabunu oko ivermectina pokreću neka istraživanja u kojima efekti upotrebe ovog leka nisu verodostojni i da se preklapaju sa ekstremnim zahtevima i očekivanjima javnosti tokom pandemije da lek deluje. On dodaje i da je od vitalnog značaja da se svi pridržavaju prvenstveno naučnih principa.
Analiza tima čiji je član i Garner, obuhvatila je 14 nasumičnih kontrolisanih ispitivanja, sa ukupno 1.678 odraslih osoba. Devet od 14 studija bilo je usredsređeno na umerene slučajeve covid 19, lečene u bolničkim uslovima, četiri na blage slučajeve kod ambulantnio tretiranih pacijenata, a jedna na upotrebu ivermectina kao preventivnog leka.
Tim je identifikovao i dodatnih 38 studija koje nisu ispunile kriterijume za bilo kakvo relevantno zaključivanje, uglavnom zbog problematičnih poređenja ili podataka, ili na drugi način nisu zadovoljile naučne standarde za iznošenje čvrstih dokaza. Recimo, skoro trećina studija je vrednovala dejstvo ovog leka uporedo sa drugim protokolima između različitih grupa pacijenata, što je otežavalo specifičnu procenu efekta ivermectina iz raspoloživih podataka.
Zašto neke studije o efektima ivermectina nisu relevantne
Jedna od isključenih, a sa druge strane veoma citiranih studija, koja je prvi put objavljena krajem prošle godine, povučena je pre nekoliko nedelja, nakon navoda o manipulaciji podacima. Druga, koju su vodili istraživači u Egiptu, otkrila je, navodno, dramatičan efekat lečenja ivermectinom na ishode covid 19. Međutim, istraživači su identifikovali više nedoslednosti u podacima, preneo je The Guardian u julu, posebno u pogledu broja pacijenata i datuma njihovih prijema u bolnicu, a bilo je čak i nepostojećih datuma poput 31.06.2021. godine.
Druga studija koja nije uključena u pregled Cochrane mreže, sprovedena u Argentini, skrenula je na sebe pažnju nakon što je epidemiolog Gideon Meierovitz-Katz dokumentovao više nedoslednosti iz iste, uključujući sumnjive podatke u vezi sa brojem pacijenata i efektima leka.
Cochrane pregled konstatuje „hitnu potrebu“ za kvalitetnim, utemeljenim i kontrolisanim ispitivanja i spominje i više od 30 tekućih studija, uz istraživanja Univerziteta u Oksfordu i Nacionalnog instituta za zdravlje ACTIV-6.
– Nalazi ovih studija mogu da pomognu da se jasnije odgovori na pitanje ivermectina i njegovih efekata u lečenju i prevenciji covid 19, ali tek u budućnosti – naveli su autori.
